(DUTCH) Online Symposium: Meer meten is Meer Weten of Meer macht?

“Meer meten is meer weten, of meer macht?” – Online symposium over digitale technologie en de rechtsstaat

Het Platform Burgerrechten en het Netherlands Helsinki Committee organiseren op 25 januari “Meer weten is meer weten, of meer macht?”, een symposium over de inzet van digitale technologie door de overheid en de impact hiervan op het functioneren van de rechtsstaat. Experts geven lezingen over relevante thema’s op dit terrein, waarna ruimte is voor een paneldiscussie over deze onderwerpen. Geïnteresseerden zijn van harte uitgenodigd om dit evenement online bij te wonen.

De overheid zet steeds vaker nieuwe technologieën zoals voorspellende algoritmes, apps of surveillance apparatuur in als antwoord op maatschappelijke vraagstukken. Fraudeopsporing en criminaliteitsbestrijding, handhaving op straat, maar ook de aanpak van de COVID-19 crisis maken hier onderdeel van uit. De inzet van deze middelen gaat gepaard met een heilig geloof in digitale oplossingen. Deze nieuwe technologieën worden vaak ingezet zonder dat er kritisch wordt gekeken naar de gevolgen voor de grondrechten van burgers en de daadwerkelijke effectiviteit van het systeem.

Het rechterlijk vonnis over SyRI bevestigde begin 2020 dat het gebruik van risicoindicatiesystemen kan leiden tot discriminatie en het onterecht bestempelen van burgers als potentieel fraudeur zonder dat zij zich hiertegen kunnen verdedigen. Dit vonnis bleek werkelijkheid in de toeslagenaffaire. Ondanks de lessen die we uit deze twee voorbeelden kunnen trekken blijft de overheid inzetten op het gebruik van algoritmes en risicoprofielen. Met het voorstel voor de Wet Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden (WGS), door tegenstanders reeds tot ‘Super SyRI’ gedoopt, wil het Ministerie van Justitie deze datakoppelpraktijken op vele terreinen de standaard modus operandi maken.

Ook zien we een (potentiële) botsing met grondrechten bij de stijgende inzet van gezichtsherkenning door overheden om o.a. handhaving makkelijker te maken. Waar dit in een recent verleden nog een dystopisch instrument leek, zien we een verschuiving binnen de EU waarin de inzet van gezichtsherkenning binnen de nieuwe AI-wetgeving toch rechtsgrond lijkt te krijgen.   

Hoewel dit beleid vaak wordt bekritiseerd omwille van privacy, is dit lang niet het enige grondrecht dat onder druk staat. Vaak is er ook sprake van een gebrek aan transparantie. Hierdoor wordt het onmogelijk je als burger tegen deze systemen te verdedigen. Als burger weet je niet of je op een lijst van de overheid staat en op basis van welke factoren terwijl je wel de consequenties ervan kan ondervinden. Zo wordt iedere burger bij voorbaat verdacht. Dit geeft de overheid een enorme informatiemacht die de checks & balances binnen onze democratie tart en de fundamenten van onze rechtsstaat raakt. De groeiende inzet van digitale middelen is dus niet alleen een technologisch issue, maar tevens een rechtsstatelijk vraagstuk. In dit evenement zullen we hierover in gesprek gaan, waarbij we specifiek kijken naar drie voorbeelden: de WGS, de Europese Europol Verordening en het voorstel van de Europese AI-Verordening.

Wanneer: dinsdag 25 januari 1515-1700
Waar: Zoom 
Wie:

• Moderator: Joeri Buhrer Tavanier, Programma Manager Nederlands Helsinki Comité
• Keynote spreker: Tijmen Wisman, Platform Bescherming Burgerrechten – “De inzet van technologie en de bescherming van burgers tegen willekeur”
• Panelleden:
  • Nadia Benaissa, Bits of Freedom: “AI verordening”
  • Sarah Eskens, universitair docent Law and Technology,  Vrije Universiteit Amsterdam: “Data-verwerkende bevoegdheden van Europol en hoe deze zich verhouden tot de rechtsstaat”
  • Quirine Eijkman, College voor de Rechten van de Mens: “Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS): (hoe) botst het met de bescherming van mensenrechten?”